The Lobster to melodramat zrealizowany w koprodukcji europejskiej, wyreĹźyserowany przez Giorgosa Lanthimosa, uchodzącego wielki talent współczesnego kina europejskiego (na swoim koncie ma takie filmy jak Kieł czy Alpy). Realizując swoje dzieło, Lanthimos stanął przed nie lada wyzwaniem. Nie dość, Ĺźe The Lobster jest jego pierwszym filmem realizowanym po angielsku, to jeszcze występuje w nim peleton hollywoodzkich gwiazd. Pomysł na film wziął się z dyskusji na temat związków. Presji wynikającej z tego, Ĺźe cały czas powinno się w nich być. Tego, jak postrzegani są ludzie, którym się to nie udaje. Wszelkich obaw i lęków z tym związanych – przekonywał reĹźyser.

Film opowiada o świecie, w którym- zgodnie z zasadami- osoby samotne udają się do hotelu, który przypomina elegancki obóz koncentracyjny. Tam mają 45 dni na znalezienie partnera o podobnej cesze dystynktywnej (moĹźe to być niekontrolowane krwawienie z nosa albo ogólny brak uczuć). Ci, którzy nie odnajdą swojej drugiej połówki zamieniani są w wybrane zwierzę (w przypadku głównego bohatera jest to tytułowy „homar”), które zostaje następnie uwolnione do lasu. Goście uczestniczą w tańcach i oglądają propagandę wychwalającą zalety partnerstwa. Swój pobyt moĹźna przedłuĹźyć dzięki łowieniu Samotników Ĺźyjących w lesie. KaĹźdy zdobyty Samotnik daje dodatkowy dzień na znalezienie partnera.

Bohater filmu, David (Colin Farrel), przybywa do hotelu ze swoim bratem, który został zamieniony w psa. Po pewnym czasie ucieka jednak do pobliskiego lasu, w którym  komuna samotników-partyzantów pozwala czytać książki i spokojnie się masturbować (w hotelu jest to zakazane), lecz kastruje za seks, za flirt zaś okalecza usta. David, który jest krótkowidzem, wdaje się w tajny związek z kobietą posiadającą tę samą wadę wzroku. Wspólnie walczą o prawdziwą miłość, uczucie pokonujące schematy świata przedstawionego.

Nie da się ukryć - juĹź sam „przepis” na film sprawia ,Ĺźe jesteśmy głodni wraĹźeń i mamy ochotę na tę innowacyjną, egzotyczną potrawę. Połączenie komedii, science-fiction i antyutopii łechce kubki smakowe nawet najbardziej wyrafinowanych koneserów filmowych. MoĹźna powiedzieć, Ĺźe jest to potrawa radykalna – albo będzie smakowała, albo nie –nie ma nic pomiędzy. Naszym zdaniem degustacja wypadła świetnie, ale wszystko po kolei.

Przyjrzyjmy się uwaĹźniej składnikom i sposobowi podania tego „Homara”. Na pierwszy plan wyłania się zastęp hollywoodzkich gwiazd– obsada nie robi jednak wraĹźenia powstałej w wyniku łapanki, jak czasem w takich przypadkach bywa. Wszyscy aktorzy, z Colinem Farrelem i Rachel Weisz na czele (a zwłaszcza ulubienicą reĹźysera- Angeliką Papouilą), znakomicie odegrali swe, pozornie proste, role. Pozbawione ekspresji suche, wyzute z naturalności dialogi mogą początkowo sprawiać wraĹźenie mdłych. W miarę upływu czasu, uświadamiamy sobie jednak, Ĺźe waĹźniejsze od realizmu jest ukazywanie sztuczności międzyludzkich relacji.

Kolejnym smaczkiem jest muzyka. Momentami Beethoven, Dmitrij Szostakowicz i Igor Strawinski, momentami Marc Almond & Gene Pitney oraz Nick Cave & The Bad Seeds. Wymieszane porządki muzyczne nadają całości psychodelicznego charakteru, który doskonale oddaje atmosferę tej nasyconej ideologicznie rzeczywistości. W wymowny sposób negują absurdalne prawa i konwencje dotyczące decorum, co świetnie współgra z główną ideą filmu.

Wciągnięciu widza do świata „Homara” moĹźe słuĹźyć takĹźe inny zastosowany zabieg. The Lobster początkowo ma powieściową konstrukcję (3-osobowy narrator, wydawałoby się, Ĺźe funkcjonujący poza światem przedstawionym), która w pewnym momencie zostaje urwana, bo narrator staje się bohaterem. Co znamienne, mimo Ĺźe fabuła filmu jest przerysowana, czas wydarzeń toczy się statycznie. ReĹźyser w tym świecie „krzywego zwierciadła” zachował regularny rytm czasu, przebieg wydarzeń nie jest sztucznie popędzany bądĹş przedłuĹźany. Widząc głównych bohaterów przy stoliku, w jednej z finalnych scen, mamy wraĹźenie jakbyśmy siedzieli w kawiarni obok nich – za oknem przejeĹźdĹźają samochody, betoniarki wylewają świeĹźy beton, a kelner zbiera zamówienia od klientów. Czas to constans, którego nie są w stanie zmienić nawet największy ideolodzy i utopiści.

Kompozycję tego wyszukanego dania dopełnia fakt, Ĺźe reĹźyser zrównuje człowieka ze zwierzęciem nie po to, Ĺźeby uwidocznić róĹźnice, ale uwydatnić ich brak. Ludzie dobierają się wzajemnie na podstawie wspólnych cech, usilnie zwalczają jednostki słabsze, a związki biseksualne są niedozwolone. Mimo to jedna trzecia sali zasłoni oczy na kontrowersyjny widok martwego psa, a obojętnie spojrzy na zdesperowaną kobietę, która wyskoczyła z okna. Perwersyjny dramat science-fiction o uwięzieniu i emancypacji zmienia się dzięki temu w czarną komedię, w której łowca moĹźe za chwilę być zwierzyną.

Humor w The Lobster jest dość specyficzny. Ostrze satyry wymierzone zostaje w cywilizację, piętnującą samotność jako coś społecznie bezwartościowego. Film Lanthimosa bywa komediowy, choć nie występują w nim Ĺźarty. Widza bawić ma przerysowana prostota świata przedstawionego i humor sytuacyjny. Momentów wywołujących uśmiech, bądĹş stłumiony śmiech jest w filmie multum, a kolejne pomysły reĹźysera mile zaskakują. W wizji świata greckiego twórcy transgresyjny, antyutopijny, obraz przyszłości i jego absurdalność jest przełamywany przez śmiech. Spokojna, opanowana maniera silnie kontrastuje z wydarzeniami, które moĹźemy oglądać na ekranie- stąd uczucie groteski.

The Lobster jest arcydziełem sztuki operatorskiej. Powolne zbliżenia, rzadko spotykane w dzisiejszych filmach, zachwycają. Czas akcji nie jest sztucznie przyśpieszany, dzięki czemu mamy czas na przyjrzenie się każdej sytuacji.

ZbliĹźamy się do końca naszej degustacji. Teraz, po dogłębnym skosztowaniu wszystkich składników, jesteśmy w stanie wydać jednogłośny osąd. Lanthimos portretuje nasze czasy w pokraczny sposób, tworzy efektowną parabolę, zadając przy tym uniwersalne pytania o granice człowieczeństwa i specyfikę ludzkiej natury. Grek gra na najczulszych emocjach widza, skrzętnie nimi manewrując- od zaskoczenia przez rozbawienie, do przeraĹźenia- doprowadza do sytuacji, w której, zachwyceni, oglądamy czerń ekranu. Tak przewrotnie smakuje ten „Homar”. Bon Appétit!

Martyna Łazikowska i Jakub Komorowski kl.1a